USTAWA o ochronie małoletnich przed szkodliwymi treściami

[Jerzy Szeja]

projekt

USTAWA
z dnia……
o ochronie małoletnich przed szkodliwymi treściami prezentowanymi
w środkach masowego komunikowania

Rozdział 1
Przepisy ogólne

Art. 1.
Ustawa określa zasady ochrony małoletnich odbiorców przed treściami szkodliwie wpływającymi na ich rozwój fizyczny, psychiczny i moralny prezentowanymi w środkach masowego komunikowania znajdującymi się w publicznej przestrzeni medialnej oraz zasady działania Centrum Dobrych Mediów.

Art. 2.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) scena przemocy - przekaz zawierający przedstawienia zachowań brutalnych, okrutnych lub wywołujących lęk u odbiorców małoletnich, w szczególności poprzez prezentowanie zabójstw, gwałtów, stosowania tortur lub innych sposobów fizycznego albo psychicznego udręczenia człowieka lub zwierzęcia;
2) scena wulgarna - przekaz zawierający słowa, zwroty lub gesty powszechnie uznawane za obraźliwe albo ukazujące człowieka w sposób uznawany powszechnie za naruszający jego godność;
3) scena obsceniczna - przekaz zawierający słowa, obrazy, zwroty, gesty lub czynności ukazujące lub opisujące seksualność człowieka w sposób mogący zagrażać fizycznemu, psychicznemu i moralnemu rozwojowi małoletnich;
4) środek masowego komunikowania - każdy środek materialny i niematerialny, w szczególności gry wideo i programy komputerowe, radiofonia i telewizja, prasa, komiksy, portale internetowe, reklama zewnętrzna, trwałe nośniki muzyki oraz filmy, umożliwiający dotarcie do nieokreślonego kręgu osób;
5) klasyfikacja przekazów – oznaczenie przekazu lub zbioru przekazów odpowiednimi symbolami wskazującymi na rodzaj szkodliwych treści oraz wiek małoletnich, dla których fizycznego, psychicznego i moralnego rozwoju dany przekaz może być szkodliwy.
6) reklama zewnętrzna - reklama dostępna dla nieokreślonego kręgu osób;
7) przekaz – każda treść rozpowszechniana za pomocą środków masowego komunikowania;
8) prasa – prasa w rozumieniu przepisu art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24, z późn. zm.);
9) przedsiębiorca – przedsiębiorca w rozumieniu art. 4. ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 i Nr 281, poz. 2777) prowadzący działalność polegającą na tworzeniu, zestawianiu lub rozpowszechnianiu przekazów w publicznej przestrzeni medialnej;
10) publiczna przestrzeń medialna – przestrzeń dostępna dla bliżej nieokreślonej liczby osób, w której następuje tworzenie, zestawienia lub rozpowszechnianie przekazu lub zbioru przekazów.

Art. 3.
Zabrania się rozpowszechniania lub pokazywania przekazów niesklasyfikowanych zgodnie z zasadami, o których mowa w art.6.

Art. 4.
Zabrania się rozpowszechniania lub pokazywania nośników, na których zostały zwielokrotnione przekazy oraz ich opakowań nieoznakowanych zgodnie z zasadami klasyfikacji, o których mowa w art. 6.

Art. 5.
Nie podlegają klasyfikacji przekazy, w zakresie uregulowanym przepisami innych ustaw.

Rozdział 2
Zasady klasyfikacji

Art. 6.
1. Każdy przekaz przed pierwszym pokazem lub rozpowszechnieniem w środku masowego komunikowania w publicznej przestrzeni medialnej podlega klasyfikacji ze względu na zawarte w nim treści lub formę mogące zagrażać fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi małoletnich, w szczególności ze względu na nasycenie scen przemocy, scen wulgarnych i scen obscenicznych.

2. Klasyfikacji jest zobowiązany dokonać przedsiębiorca rozpowszechniający lub pokazujący przekaz, według następujących kategorii:

1) „A” – przekaz, który nie zawiera treści szkodliwych,
2) „B” - przekaz, który zawiera treści szkodliwe dla odbiorcy poniżej 3 roku życia,
3) „C” – przekaz, który zawiera treści szkodliwe dla odbiorcy poniżej 7 roku życia,
4) „D” – przekaz, który zawiera treści szkodliwe dla odbiorcy poniżej 12 roku życia,
5) „E” – przekaz, który zawiera treści szkodliwe dla odbiorcy poniżej 15 roku życia,
6) „F” – przekaz, który zawiera treści szkodliwe dla odbiorcy poniżej 18 roku życia.
3. Podstawą nadania kategorii jest ocena rodzaju, formy, ilości występowania i natężenia treści szkodliwych dla fizycznego, psychicznego i moralnego rozwoju małoletnich w przekazie, dokonana na formularzu zgodnie z zasadami, sposobem i warunkami kategoryzacji, określonymi w załączniku nr 1 do ustawy.




Art. 7.

Przepisów ustawy nie stosuje się do następujących przekazów:

1) serwisów informacyjnych
2) serwisów agencyjnych
3) dzienników w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24)
4) czasopism w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt 3 ustawy powołanej w punkcie 3., jeżeli mają one charakter wyłącznie informacyjny
5) transmisji sportowych
6) przekazów tekstowych w rozumieniu art. 4 pkt 9 ustawy z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2004 r. Nr 53 poz. 2531)



Art. 8.

1. Przedsiębiorca, o którym mowa w art. 6 ust. 2 jest zobowiązany oznaczyć każdy przekaz odpowiednio do przyznanej kategorii, w następujący sposób:

1) przekaz kategorii „ A „ - symbolem „ + 0”
2) przekaz kategorii „ B „ – symbolem „ + 7”,
3) przekaz kategorii „ C „ – symbolem „ + 12”,
4) przekaz kategorii „ D „ - symbolem „ + 15”,
5) przekaz kategorii „ E „ - symbolem „ + 18”

oraz odpowiednimi znakami graficznymi wskazującymi na rodzaj szkodliwych treści określonymi w załączniku nr 1 do ustawy.

2. Jeżeli rozpowszechnieniu podlega zestaw przekazów zawierający przekazy zakwalifikowane do różnych kategorii, zestaw ten otrzymuje kategorię odpowiadającą przekazowi zakwalifikowanemu według największej szkodliwości zawartej w jednym z nich.
3. Oznakowanie nanosi się na przekaz, nośnik, na którym został zapisany oraz na jego opakowanie.

Art. 9.

Wszystkie osoby, a w szczególności rodzice, opiekunowie prawni i przedsiębiorcy dokonujący pokazów lub rozpowszechniania przekazów w środkach masowego komunikowania w publicznej przestrzeni medialnej są zobowiązani do podejmowania wszelkich czynności mających na celu zapobieżenie dostępu i zapoznania się małoletnich z szkodliwym dla nich przekazem.






Art. 10.

1. Zabronione jest pokazywanie i rozpowszechnianie w środkach masowego komunikowania w publicznej przestrzeni medialnej przekazów zagrażających fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi małoletnich.
2. Zabronione jest pokazywanie i rozpowszechnianie w środkach masowego komunikowania przekazów określonej kategorii małoletnim, którzy nie osiągnęli wieku określonego dla tej kategorii z zastrzeżeniem ust. 4.
3. Zabronione jest zamieszczanie w prasie przeznaczonej dla dzieci i młodzieży scen przemocy, obscenicznych i wulgarnych.
4. Zabrania się sprzedaży w systemie samoobsługowym czasopism zawierających sceny, o których mowa w ust. 3.
5. Zabrania się wystawiania w miejscach widocznych dla nieletnich czasopism zawierających sceny, o których mowa w ust. 3.
6. W razie wątpliwości co do wieku nabywcy lub odbiorcy przekazu, osoba dokonująca sprzedaży lub rozpowszechniania przekazów uprawniona jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy lub odbiorcy.
7. Audycje i inne przekazy w rozumieniu ustawy o radiofonii i telewizji oznaczone kategorią „E” i „F” mogą być rozpowszechniane wyłącznie w godzinach 23 do 6.
8. Nadawcy są zobowiązani do oznaczania audycji i innych przekazów, z wyłączeniem serwisów informacyjnych, reklam, telesprzedaży, transmisji sportowych i przekazów tekstowych, odpowiednim symbolem graficznym, określonym w przepisach ustawy, przez cały czas ich emisji telewizyjnej oraz zapowiedzią słowną informującą o zakwalifikowaniu do określonej kategorii.
9. Zabronione jest rozpowszechnianie reklamy zewnętrznej oznaczonej kategorią inną niż „A” lub „B”.



Art. 11

1. Prezes Rady Ministrów określi w drodze rozporządzenia wzór formularza klasyfikacyjnego, mając na uwadze zasady klasyfikacji przekazów według ich szkodliwości określone w załączniku nr 1 do ustawy.
2. Przedsiębiorca rozpowszechniający lub pokazujący przekaz jest zobowiązany zgłosić się do Centrum Dobrych Mediów w celu pobrania odpowiednich dokumentów zgłoszeniowych i formularza klasyfikacyjnego.
3. Zgłoszenie i pobranie dokumentów, o których mowa w ust. 2 następuje drogą elektroniczną.
4. Przed pobraniem dokumentów przedsiębiorca, o którym mowa w ust.2 jest obowiązany uiścić opłatę w wysokości 100 zł.



Art. 12

1. Wypełniony formularz klasyfikacyjny wraz z nadaną kategorią przekazu przedsiębiorca jest zobowiązany odesłać drogą elektroniczną do Centrum Dobrych Mediów.
2. Jeżeli przekaz otrzymał kategorię „ A”, przedsiębiorca może zaniechać odesłania formularza, o którym mowa w ust. 1 do Centrum Dobrych Mediów.



Art. 13

1. Prezes Centrum Dobrych Mediów wpisuje otrzymany formularz klasyfikacyjny do katalogu przekazów i nadanych im kategorii, zwanego dalej „katalogiem”.
2. Katalog jest jawny.
3. Katalog zawiera:
1) określenie tytułu i rodzaju przekazu,
2) opis treści przekazu,
3) nadaną kategorię,
4) dane przedsiębiorcy zgłaszającego przekaz:
a) numer REGON
b) numer NIP



Art. 14

1. W razie stwierdzenia, że przedsiębiorca przyznał przekazowi nieprawidłową kategorię Prezes Centrum Dobrych Mediów w drodze decyzji nadaje przekazowi odpowiednią kategorię i nakazuje zmianę oznakowania przekazu zgodnie z nadaną kategorią.
2. Od decyzji stronie służy wniosek do Prezesa Centrum Dobrych Mediów o ponowne rozpatrzenie sprawy.


Rozdział 3

Centrum Dobrych Mediów



Art. 15.

1. Prezes Centrum Dobrych Mediów jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony małoletnich przed szkodliwymi treściami prezentowanymi w środkach masowego komunikowania.
2. Prezes Centrum Dobrych Mediów podlega Prezesowi Rady Ministrów.



Art. 16.

1. Prezesa Centrum Dobrych Mediów powołuje Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Rady Dobrych Mediów, Rzecznika Praw Dziecka oraz Rzecznika Praw Obywatelskich.
2. Na stanowisko Prezesa Centrum Dobrych Mediów może być powołana osoba, która:
1) jest obywatelem polskim,
2) korzysta z pełni praw publicznych,
3) nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie,
4) wyróżnia się wysokimi walorami moralnymi oraz wiedzą przydatną w pracach Centrum Dobrych Mediów.

3. Kadencja Prezesa Centrum Dobrych Mediów trwa 6 lat licząc od dnia powołania;
Prezes Centrum Dobrych Mediów pełni obowiązki do dnia powołania następcy.
5. Kadencja Prezesa Centrum Dobrych Mediów wygasa w razie jego śmierci lub odwołania.
6. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Centrum Dobrych Mediów w razie:
1) rezygnacji ze stanowiska,
2) utraty zdolności do pełnienia powierzonych obowiązków na skutek długotrwałej choroby, trwającej co najmniej 6 miesięcy,
3) opinii Rady Dobrych Mediów stwierdzającej, iż nie wypełnia on obowiązków nałożonych przez ustawę lub działa na szkodę Centrum Dobrych Mediów.

7. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Centrum Dobrych Mediów w przypadku, gdy przestał on odpowiadać jednemu z warunków określonych w ust. 2 pkt 1 - 3.



Art. 17.

Prezes Centrum Dobrych Mediów w szczególności:
1) czuwa nad przestrzeganiem przepisów ustawy,
2) prowadzi katalog przekazów i nadanych im kategorii zgłoszonych do Centrum Dobrych Mediów zgodnie z zasadami określonymi w załączniku do ustawy,
3) udziela rad, informacji i wyjaśnień przedsiębiorcom pokazującym i rozpowszechniającym przekazy w środkach masowego komunikowania w zakresie stosowania zasad i trybu nadawania kategorii przekazom, a w szczególności w zakresie wypełnienia formularza, o którym mowa w art. 6 ust. 3,
4) wydaje decyzje administracyjne w sprawie zmiany kategorii przekazu,
5) współpracuje z innymi organami, instytucjami i organizacjami pozarządowymi w zakresie edukacji medialnej i ochrony małoletnich przed szkodliwymi treściami prezentowanymi w środkach masowego komunikowania,
6) przedstawia corocznie Radzie Ministrów, Sejmowi i Senatowi informację o swojej działalności,
7) rozpatruje skargi, wnioski i petycje związane z ochroną małoletnich przed szkodliwymi treściami prezentowanymi w środkach masowego komunikowania się.


Art. 18.

1. Prezes Centrum Dobrych Mediów wykonuje zadania wynikające z ustawy przy pomocy Zastępcy Prezesa Centrum Dobrych Mediów.
2. Zastępcę Prezesa Centrum Dobrych Mediów powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Prezesa Centrum Dobrych Mediów.
3. Obsługę Prezesa Centrum Dobrych Mediów zapewnia Centrum Dobrych Mediów.
4. Organizację Centrum Dobrych Mediów określa statut nadany, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów. Statut określa, w szczególności zadania i strukturę organizacyjną Centrum Dobrych Mediów.








Art. 19.

1. Tworzy się Radę Dobrych Mediów, jako organ opiniodawczo – doradczy Prezesa Centrum Dobrych Mediów
2. Rada Dobrych Mediów, zwana dalej „ Radą”, w szczególności:
1) wyraża opinie w sprawach stosowania ustawy,
2) ocenia obowiązujące kategorie przekazów i formułuje propozycje zmian w tym zakresie,
3) wyraża opinie o kandydacie na stanowisko Prezesa Centrum Dobrych Mediów oraz przynajmniej raz w roku opiniuje pracę Prezesa Centrum Dobrych Mediów. Opinie Rada podejmuje bezwzględną większością głosów.
3. Rada liczy 18 członków.
Prezes Rady Ministrów powołuje 12 członków Rady spośród osób odpowiadających warunkom określonym w art. 16 ust. 2 pkt 1-3, których wiedza, doświadczenie i autorytet dają rękojmię prawidłowej realizacji zadań Rady.
4. Prezes Rady Ministrów powołuje członków Rady, o których mowa w ust. 4, według następujących zasad:
1) 6 członków spośród osób zgłoszonych przez organizacje społeczne, do których zadań lub celów statutowych należy ochrona małoletnich przed szkodliwymi treściami prezentowanymi w środkach masowego komunikowania,
2) 6 członków spośród przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania i rozpowszechniania środków masowego komunikowania.
5. Prezes Rady Ministrów powołuje 6 członków Rady spośród osób reprezentujących wszystkie kluby parlamentarne, dających rękojmię prawidłowej realizacji zadań Rady.
6. Rada wybiera Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego ze swego grona.

Art. 20.

1. Kadencja członków Rady powołanych na podstawie art. 19 ust. 4 trwa 6 lat.
2. Kadencja członków Rady powołanych na podstawie art. 19 ust. 5 trwa odpowiednio do kadencji Sejmu.
3. Członkowie Rady pełnią swoje funkcje do czasu powołania ich następców.




Art. 21.

1. Członkostwo w Radzie wygasa:
1) w razie śmierci członka Rady,
2) jeżeli członek Rady, o którym mowa w art. 19 ust. 4 przestał odpowiadać jednemu z warunków określonych w art. 16 ust. 2 pkt 1 – 3.
2. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Rady, odwołuje członka Rady w razie:
1) choroby uniemożliwiającej sprawowanie funkcji członka Rady,
2) niewykonywania obowiązków członka Rady.
3. Prezes Rady Ministrów odwołuje członka Rady również w razie złożenia przez niego rezygnacji.
4. W przypadku wygaśnięcia członkostwa w Radzie albo odwołania członka Rady przed upływem kadencji, Prezes Rady Ministrów powołuje nowego członka Rady na okres do końca tej kadencji.


Art. 22.

1. Tryb pracy Rady określa regulamin ustalony przez Radę.
2. Obsługę prac Rady zapewnia Centrum Dobrych Mediów.



Rozdział 4

Przepisy karne

Art. 23.

1. Kto pokazuje lub rozpowszechnia przekazy niesklasyfikowane lub nieoznakowane zgodnie z przepisami ustawy podlega karze grzywny do 5000 złotych.
2. Orzekanie w sprawach o czyn określony w ust. 1 następuje w trybie przepisów kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.


Art. 24

1. Kto, będąc odpowiedzialny za treść przekazywaną za pomocą środka masowego komunikowania,
1) pokazuje albo rozpowszechnia przekazy wbrew zakazom określonym w art. 10 ust. 1, 2 i 3
2) rozpowszechnia audycje lub inne przekazy z naruszeniem art. 10 ust. 7
3) rozpowszechnia reklamę zewnętrzną wbrew zakazowi określonemu w art. 10 ust. 9
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega sprzedawca, który prowadzi sprzedaż przekazów z naruszeniem art. 10 ust. 4 i 5.
3. Karze określonej w ust. 1 podlega, kto wystawia czasopisma z naruszeniem art. 10 ust. 3.




Art. 25

Nadawca w rozumieniu art. 4 pkt 1) ustawy o radiofonii i telewizji, który narusza obowiązki określone w art. 10 ust. 7 i 8, podlega karze pieniężnej określonej w art. 53 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji.




Rozdział 5
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe


Art. 27.

W ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2004 r. Nr 53, poz. 2531 ze zm.) uchyla się art. 18 ust. 5-6.

Art. 28.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

[Augustyn Surdyk]

Pojawiają się pierwsze oznaki odzewu mediów na temat ostatniej konferencji, sprawy ratingu i stanowiska PTBG: http://dziennikarski.jogger.pl . Wkrótce przedruk artykułu na www.prawy.pl

[Stanisław Krawczyk]

2) scena wulgarna - przekaz zawierający słowa, zwroty lub gesty powszechnie uznawane za obraźliwe albo ukazujące człowieka w sposób uznawany powszechnie za naruszający jego godność;

Ta "powszechność" nie brzmi jednoznacznie... Zastanawiam się, czy na jej podstawie można by było np. zakazać emisji Brokeback Mountain.

4) środek masowego komunikowania - każdy środek materialny i niematerialny, w szczególności gry wideo i programy komputerowe, radiofonia i telewizja, prasa, komiksy, portale internetowe, reklama zewnętrzna, trwałe nośniki muzyki oraz filmy, umożliwiający dotarcie do nieokreślonego kręgu osób;

A ten "krąg nieokreślony" to już szczyt precyzji... Ale może to jest jakiś język prawniczy/techniczny, którego ja po prostu nie znam? Jeśli tak, to byłbym wdzięczny, gdyby ktoś mógł wyjaśnić.

[Jerzy Szeja]

Prawnikiem nie jestem, ale mogę Kolegę zapewnić, że to zwykły błąd językowy. Nb. jeden z wielu.

[Marcin Drews]

Kłaniam się nisko jako nowy użytkownik niniejszego forum. Tak się składa, iż niejako zawodowo zajmuję się ostatnio problematyką wspomnianego projektu ustawy, zatem pokuszę się o słowo komentarza.

Prawnikiem nie jestem, ale mogę Kolegę zapewnić, że to zwykły błąd językowy. Nb. jeden z wielu.

Błędów w projekcie ustawy jest wiele - i to zarówno językowych, jak i legislacyjnych (sic!). Choć tekst ów uzyskał pozytywną opinią prawną, w opiniach niezależnych fachowców prezentuje niski poziom legislacyjny. Mało tego, projekt stoi w sprzeczności z artykułem 54. ustawy zasadniczej.

Oczywiście chwytliwa tu jest kwestia "ratingu", który winien być w Polsce wprowadzony już dawno, jednak sprawa znakowania gier i innych produktów multimedialnych nie musi pociągać za sobą tworzenia tzw. Centrum Dobrych Mediów (o silnym znaczeniu politycznym, co wynika z samego tekstu), a co dalej za tym idzie, wprowadzania cenzury prewencyjnej - wbrew, jak wspomniałem, Konstytucji RP.

Polecam tu szczerze opinię Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji, która to instytucja jest za wprowadzeniem standardu PEGI, lecz jednocześnie przeciw ustaleniom projektu stawy:

"PIIT przekazuje opinię, żeby dla celów określenia cezury wiekowej stosować standard PEGI1. Jest to standard przyjęty w większości krajów Unii Europejskiej.

PIIT pozwala też sobie zwrócić uwagę, że rozwiązaniem lepszym od zaprezentowanej w projekcie ustawy procedury zatwierdzania przekazów medialnych jest deklarowanie przez twórcę przekazu poziomu wiekowego, dla którego ten przekaz jest właściwy.

(...) proponujemy, żeby do obowiązków osoby/firmy wprowadzającej przekaz do mediów, należało określenie odpowiedniej cezury wiekowej. Niedopełnienie tego obowiązku lub niewłaściwe oznaczenia winny być z całą surowością ścigane przez Centrum".

Całość: http://www.piit.org.pl/piit/redir.jsp?p ... ts&id=5093

Reasumując, projekt ustawy jest wadliwy, zapewnia jednemu ugrupowaniu politycznemu całkowitą kontrolę nad mediami oraz wprowadza cenzurę prewencyjną, niezgodną z najwyższym aktem prawnym RP.

[Marcin Drews]

Ta "powszechność" nie brzmi jednoznacznie... Zastanawiam się, czy na jej podstawie można by było np. zakazać emisji Brokeback Mountain.

Ależ oczywiście - i o to właśnie między innymi chodzi. Tajemnicą poliszynela jest, iż omawiany projekt ustawy ma silne konotacje homofobiczne. Znany jest bowiem punkt zwrotny w historii projektu, za który uchodzi "doświadczenie" posła Cymańskiego. Jak sam stwierdził, wrócił on pewnego dnia do domu i zastał własną latorośl oglądającą film DVD, w którym to całowało się dwóch mężczyzn.

Od siebie dodam, iż nie był to film pornograficzny, a produkcja głównego nurtu dodana do jednego z popularnych czasopism kobiecych.

Wprowadzenie ustawy w takim kształcie umożliwi reaktywację "indeksu ksiąg zakazanych", na który trafi już nie tylko "Tajemnica...", ale i większość filmów Almodovara. A to dopiero początek.

[Augustyn Surdyk]

O ile pozostałe media, których ma dotyczyć ustawa, nie znajdują się (przynajmniej bezpośrednio) w sferze zainteresowań PTBG o tyle gry komputerowe tak. Stanowisko, o które prosiło nas Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, wygłoszone na konferencji Gry bezpieczne dla dzieci poświęconej problematyce oznaczeń gier komputerowych w Polsce, Warszawa, 19 maja 2006 r., dostępne jest na oficjalnej stronie Towarzystwa w zakładce „Rating gier komputerowych”.

Polskie Towarzystwo Badania Gier jako towarzystwo naukowe będące „niezależną pozarządową organizacją społeczną skupiającą osoby zajmujące się szeroko pojmowaną problematyką gier” (patrz statut § 2.) przedstawiło w nim swoją obiektywną, apolityczną opinię nt. projektu ustawy, ściśle w odniesieniu do gier komputerowych.

[Marcin Drews]

Zgadza się, stanowisko to jest mi znane i w pełni je popieram.

Jako dyrektor marketingu jednej z firm wydających gry komputerowe na rynku polskim, od początku jestem zwolennikiem ratingu, a w swojej działalności dziennikarskiej wielokrotnie zwracałem uwagę na to, iż nie wolno a priori uznawać gier komputerowych, komiksów i filmów rysunkowych za formy przeznaczone dla dzieci. To bowiem rodzi różnego rodzaju patologie.

Cieszę się, że Koledzy także są za samoregulacją, która w połączeniu z cenzurą represyjną (a nie prewencyjną) jest najlepszym możliwym rozwiązaniem.

[Augustyn Surdyk]

Miałem okazję wypowiadać się na temat potencjalnych edukacyjnych walorów komiksów i przy okazji gier (w tym komputerowych) dla portalu Valhalla: http://www.valhalla.pl/news1096-MEN-prz ... azkom.html, choć ramy artykułu pozwoliły niestety na zaprezentowanie zaledwie ułamka mojej wypowiedzi. Oba media zostały niefortunnie, niewątpliwie zbyt pochopnie, opatrzone zdecydowanie pejoratywnie w zamierzeniu nacechowanym określeniem "cywilizacji obrazkowej". Od lat, podobnie jak zapewne wielu innych członków-założycieli PTBG, staram się zmagać z niestety powszechnie w Polsce przyjętym stereotypem czysto ‘rozrywkowego’, a niekiedy nawet szkodliwego charakteru gier komputerowych. Tymczasem wiadomym jest, iż gry komputerowe już dawno przestały być ‘produktem’ jedynie rozrywkowym, w dodatku skierowanym wyłącznie do młodego użytkownika. Zarówno komiksy jak i gry komputerowe od lat mają swoje ustalone grupy wiekowe odbiorców, co potwierdzają powszechnie przyjęte na świecie systemy raitingowe. Na rynku dostępne są komiksy i gry przeznaczone wyłącznie do celów rozrywkowych (w różnych grupach wiekowych) oraz specjalnie skonstruowane przez specjalistów dla potrzeb edukacyjnych (nauczania wczesnoszkolnego, nauczania języków obcych i innych przedmiotów), których liczne przykłady zaprezentowano podczas ubiegłorocznej konferencji PTBG w Poznaniu, a wśród tegorocznych zgłoszeń referatów znajdują się kolejne.

Starsi użytkownicy tego forum być może z sentymentem wspominają serię komiksów z lat 70./80. (m.in. autorstwa Grzegorza Rosińskiego) o władcach Polski, wydawanych w czterech wersjach językowych (angielskiej, niemieckiej, francuskiej, rosyjskiej), opatrzonych słowniczkami (nie wspominając o wydawanych nieco później językowych grach komputerowych dla dzieci i młodzieży). Do dzisiaj znane brytyjskie wydawnictwa wprowadzają na rynek komiksowe wersje znanych pozycji literackich przeznaczone do nauki języka angielskiego (żeby wspomnieć choćby przygody Sherlocka Holmesa). Do tej listy edukacyjnych komiksów dodać można ostatnio pojawiające się na rynku komiksy o tematyce historycznej (II wojna światowa, holokaust, żywot Jana Pawła II, początki „Solidarności”, komiksowe wydania klasyki literatury itp.). Poza tym jako miłośnik ‘inteligentnego komiksu’ nie mogę nie wspomnieć o znanych polskich seriach „Kajko i Kokosz”, czy „Tytus, Romek i A’Tomek” znanych i cenionych autorów krajowych, którzy między wierszami starali się niekiedy metaforycznie (w sposób czytelny raczej dla starszych odbiorców) ironizować aktualną rzeczywistość lat 60., 70. i 80. (i udawało się to mimo czujnego oka cenzury), a jednocześnie przekazywać wiele cennych informacji (z zakresu wiedzy ogólnej i bardziej szczegółowej).

I nawet serie „Podziemny front” i „Stawka większa niż życie”/”Kapitan Kloss”, choć przesiąknięte określoną ideologią „poprzedniej epoki”, przekazywały przejrzyste przesłanki patriotyczne; a pamiętny „Kapitan Żbik”, pomijając fakt, iż był funkcjonariuszem ‘milicji’, zawsze odnosił sukcesy nad przestępcami, przekazując przesłanie odwiecznego triumfu dobra nad złem. Jakie czasy, tacy bohaterowie i otoczka ideologiczna (choć wspomniani byli i tak zdecydowanie inteligentniejsi niż ówcześni bohaterowie marvelowscy), lecz nie można zaprzeczyć obecności pozytywnych wartości we wspomnianych komiksach.

Choćby z tych powodów nie można klasyfikować, czy mówiąc potocznie, ‘szufladkować’ w tak krzywdzący sposób wszystkich komiksów i gier (w tym przypadku komputerowych) do banalnie i deprymująco brzmiącej kategorii ‘cywilizacji obrazkowej’. Miliony dzieci na ziemi poznają otaczający świat poprzez (z praktycznych powodów) topornie wyglądające sztywne, tekturowe książeczki, na których wielu z nas się zapewne wychowało (obecnie, idąc z duchem czasu, opatrzonych niejednokrotnie w płyty CD/DVD) wprowadzające je w poszczególne sfery życia oraz świat bajek/baśni. Skoro od lat film stał się uzupełniającym medium lektur szkolnych (w postaci ekranizacji książek) dlaczego mielibyśmy poprzestać na edukacji wczesnoszkolnej (czy przedszkolnej) z wykorzystaniem równie łatwo przyswajalnych elementów kultury popularnej jak komiks czy gry, nie odrzucając oczywiście niezaprzeczalnie wartościowej spuścizny ‘kultury wysokiej’? Jeśli tym sposobem można łatwiej trafić do szerszych rzeszy młodych odbiorców, komiks i gry mogłyby stać się doskonałym uzupełnieniem tradycyjnych materiałów dydaktycznych w codziennej praktyce szkolnej.
Z punktu widzenia edukatora i pedagoga każde medium pomocne w kształceniu, odpowiednio dobrane lub/i zaprojektowane dla tego celu, przedstawiające odpowiedni poziom merytoryczny i nie przekłamujące rzeczywistości i faktów historycznych, jest użyteczne i jak najbardziej pożądane, gdy jest w stanie zainteresować najważniejszy podmiot edukacji – osobę uczącą się.

Serdecznie pozdrawiam

Augustyn Surdyk

[Marcin Drews]

Jak miło czytać te słowa! O takie zrównoważone podejście zawsze walczyłem. Komiks i gra komputerowa mogą wszak mieć walory edukacyjne i artystyczne! Neil Gaiman, znakomity pisarz i scenarzysta komiksowy, rzekł swego czasu, iż treść ważniejsza jest, niż środek wyrazu.

Swoją drogą z przykrością wspominam, jak wiele razy szykanowany byłem w różnych środowiskach, broniąc gier i komiksów właśnie. A przecież, w dużym uproszczeniu rzecz ujmując, stwierdzić można, że są dobre i złe gry czy komiksy, podobnie jak są dobre i złe książki...

Niestety, w Polsce mamy poważny problem z klasyfikacją tych mediów. Jak już wspomniałem, a priori uznaje się, iż gry, komiksy i filmy animowane to produkty przeznaczone li tylko dla dzieci, a potem pomstuje się, iż znaleźć w nich można przemoc i seks.

Oto przykład - pięć minut temu podeszła do mnie pani sprzątająca z prośbą o sprawdzenie gry. Wczoraj jej 12-letni syn nabył w EMPiK-u grę "Punisher" z wyraźnym oznaczeniem PEGI 18+. Zawinił tu ewidentnie sprzedawca, ale "dostało się" niestety grze, bowiem "propaguje przemoc".

Reasumując, niska świadomość społeczna w omawianym przez nas temacie rodzi znane nam stereotypy, a te z kolei stają się podstawą do tworzenia "kulawych" norm prawnych.

Dlatego tak bardzo jestem zbudowany obecnością PTBG, a także przedstawionym przez Kolegów stanowiskiem w sprawie ustawy - bo wiem, że nie jestem sam. Może będę nieco pompatyczny, ale uczmy ludzi świadomości. To najlepsze, czego możemy dokonać.

PS. Komiksy historyczne Rosińskiego pamiętam! Pierwszym był "Piast Kołodziej". Warto też wspomnieć Tadeusza Baranowskiego, który tworzył przezabawne i rozwijające wyobraźnię historie na granicy absurdu - i to zarówno dla dzieci ("Antresolka Profesorka Nerwosolka"), jak i dla dorosłych ("Kącik porad praktycznych" w tygodniku "Razem").

[Dominika Urbańska]

Witam,
informuję, że dzisiaj (08.11) o godzinie 22:00 w TVP1 zostanie wyemitowany program "Polacy", poświęcony grom komputerowym oraz kwestii klasyfikacji cyberrozrywki. Informacje uzyskałam z "trzeciej ręki", ale mam nadzieję, że jest prawdziwa. Zachęcam w związku z tym do oglądania.
Pozdrawiam serdecznie :-)
Dominika Urbańska

[Jerzy Szeja]

Tylko fragment tego programu był o grach komputerowych. Nie było tak źle, choć formuła programu, w którym kolejne osoby z publiczności w pośpiechu wywrzaskują swoje kwestie, nie podoba mi się - zwłaszcza że to chyba w zamierzeniu ma wzmacniać poczucie autentyczności programu "na żywo", a tymczasem cięcia montażowe są "ostre" - bardzo widoczne i nawet można domyślić się ich powodów. Zniesmaczyło mnie też zagranie "pod publiczkę" prowadzącego na zamknięcie kwestii. Ale w przeciwieństwie do prowadzącego, który "nie wiedział, w jaką grę grali chłopcy z gimnazjum w Gdyni", wiem, w co on gra. W magiczną grę telewizyjną "Oglądalność".
Tyle dobrego, że o "Dobrych Mediach" było głucho (przynajmniej w tej części programu).

[Dominika Urbańska]

Programem byłam zbulwersowana. Nie rozumiem takiej logiki, kiedy zadaje się na wejściu pytanie "w co się bawią dzieci?", po czym pokazuje się przykłady programów oraz gier przeznaczonych dla dorosłych bądź emitowanych w godzinach, kiedy dzieci, teoretycznie przynajmniej, śpią. Formuła programu niestety mi nie odpowiada. Ocena rzeczywistości medialnej na podstawie kilku wyrwanych z kontekstu wycinków, w dodatku przez osoby niekompetentne, niezorientowane w całej ofercie programowej czy handlowej (dot. gier, czasopism) jest dla mnie czystą spekulacją o charakterze propagandowym. Zdaje się, że takie mamy programy w TVP, jakie są na nie zlecenia :-( Nie komentuję dalej, żeby zachować ideologiczny i polityczny obiektywizm ;-)

[Maciej Stępnikowski]

Informuje iż jestem w posiadaniu nagrania tego programu. Muszę go jedynie skompresować (na razie to 400 MB) i udostępnie je :)

Jeśli chodzi o sam program... powiedzmy szczerze żałosne widowisko pod "publiczke" - czyli kolejny raz "Gry to zło", "Gry to szatan" etc. Cięcia jak diabli szczególnie Pawła Miechowskiego (PR Metropolis Software) - starał się obiektywnie to opisać i dobrze mu to wyszło (vide gry nie są dla dzieci, brak kontroli, rating). Jednak miał przeciwko sobie prowadzącego i prawie całą publiczność. Dość ciekawie brzmiały słowa Rubika broniącego Hitmana :)

[Marcin Drews]

Z przyjemnością obejrzę, bo temat jest mi bliski. Nawiasem mówiąc, Paweł zajmuje moje dawne stanowisko, a że znam Go od wielu lat, z przyjemnością popatrzę, jak sobie radzi. To inteligentny, ambitny człowiek, również dość długo związany z branżą gier.

Inną rzeczą jest fakt, iż spółce Onimedia, którą obecnie reprezentuję jako rzecznik prasowy, udało się przeprowadzić skuteczną akcję informacyjną dotyczącą niuansów projektu ustawy, choć akurat w tym przypadku nie w kontekście gier, a czasopism dla dorosłych. Zarzuty stawiane prasie tego typu są jednak zbieżne z tymi, które stawia się grom komputerowym.